Sinan'a Saygı Projesi

OSMANLI’NIN SİNAN SINIRLARINI ÇİZİYORUZ...

Sinan’a saygı bu topraklara bizi bağlayan değerlerin en önemlilerinden biri; ancak bizler Sinan’a saygıda yıllardır kusur ediyoruz. ÇEKÜL Vakfı, 1990 yılında yoğun birikiminin ışığında, Sinan’ın adının ve eserlerinin çevresindeki sorunlar sarmalını aşmak, Sinan’ın mirasına saygıyı egemen kılmak için, Ağırnas’tan başlayan onun yaşamının izlerini ürettikleriyle buluşturan uzun bir yürüyüşe çıktı. Ortak duyarlılıklar, ÇEKÜL Vakfı çatısı altında eyleme dönüştü ve bu uzun yürüyüşte atılan tüm adımlarda, Sinan’ın simge değerinden yararlanarak, mimarlık mirası başta olmak üzere tüm kültürel değerlere duyarlılığı arttırmak amaçlandı.

ÇEKÜL YDK Üyesi Y. Metin Keskin tarafından 1998'de tasarlanan Sinan'a Saygı Projesi afişi

SİNAN'A SAYGI PROJESİ TANITIM FİLMİ

PROJENİN 2008 YILINA KADAR AŞAMALARI

Sinan’a Saygı Gezileri ve Sinan Eserleri Envanteri
Sinan’a Saygı’nın ilk adımlarından biri, Sinan eserlerini saracak toplumsal bilinç ve sahiplilik duygusunu yaratmaya çalışmak oldu. ÇEKÜL Gençlik Birimi, temsilciliklerin desteği ile envanter ve toplumsal bilinç oluşturulması sorumluluğunu üstlendi. Bu amaca yönelik olarak, 1998 yılında başlayan Sinan’a Saygı Gezileri, bizi İstanbul’da ve Trakya’da Sinan eserlerine taşıdı. 

1998 yılından düzenlenen Sinan'a Saygı Gezileri için ÇEKÜL YDK Üyesi Y. Metin Keskin'in tasarladığı harita

Yazmalarda adı geçen 400’den fazla eserin yer aldığı Mimar Sinan Envanteri girişimi ise, Gençlik Birimi’nin coşkuyla başlayan uzun soluklu çabalarıyla boyutlandı. Bunu, Sinan’ın eserlerini tanıma, fotoğraflama, günümüzdeki durumlarını belgeleme çalışmaları izledi. ÇEKÜL Bölge Temsilcileri’nin desteğiyle envanterin kapsamı İstanbul’dan Anadolu’ya, Trakya’ya ve ulusal sınırlar dışına taşındı. Osmanlı İmparatorluğu’nun geniş coğrafyasında Sinan’ın çağları aşan mirası kağıda döküldü.
 
Ağırnas’da Kültürel Mirasın Korunması Süreci
Anadolu’da taş mimarisinin köy ölçeğinde özgün örneklerinin bulunduğu Ağırnas’ın  korunması ve tanıtılması için ilk adımlar 2000 yılında atıldı. Öncelikle, çalışmaları boyutlandırması amacıyla, Ağırnas’ın “koruma amaçlı” imar planı Erciyes Üniversitesi, Ağırnas Belediyesi ve ÇEKÜL Vakfı işbirliği ile oluşturulmaya başlandı. Simge yapıların korunarak yaşatılması, sürecinin önemli aşamalarını oluşturdu. İlkokul olarak kullanılmakta olan, 1911 yılında inşa edilmiş tarihi yapı onarılarak, Ağırnas’a yakışır bir Belediye Başkanlığı ve Kapadokya’daki doğal-tarihsel-kültürel mirasın araştırmaları için merkez olarak yeniden düzenlendi. ÇEKÜL Vakfı, Kapadokya Bölge Koordinatörlüğü’nü Ağırnas’ta, bu yapı içinde kurdu. Ağırnas Belediyesi, Ağırnas’ın en önemli tarihi yapılarından biri olan “Agios Prokopios Kilisesi”ni çatısını onarıp sağlıksız ortamından arındırarak, çevrede bulunan tarihi malzemelerin güvenlik altına alındığı, altında çıkan yeni buluntularla birlikte çok farklı bir mekân haline dönüştürdü. Bugün gelinen noktada,  ÇEKÜL Vakfı, Ağırnas’ın özgün mimarisinin korunabilmesi için Erciyes Üniversitesi, Ağırnas Belediyesi, Kayseri Valiliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve en önemlisi Ağırnaslılar’ın katılımlarıyla birbirini takip eden projeler yürütüyor.

Mimar Sinan Müze Ev
Bu koruma sürecinin odağında, sembolik olarak Mimar Sinan Evi kabul edilen Müze Ev yer aldı. “Müze Ev”, Ağırnas’ta bugüne özgün biçimde gelebilmiş mimari kimliğinin korunması ve yaşatılmasında bir simge değer oldu. Ağırnas’ın bütüncül bir anlayışla korunmasında Sinan’ın ‘destekleyici kimliği’, hemşerilerinin yanında günümüzde de yaşamaya devam etti. 2000’li yıllara kadar boş, etrafı yer yer yıkılmış, toprakla dolu olan  ev, Mimar Sinan’ın torunlarından  alındıktan sonra kamu-sivil-yerel-özel birlikteliğinin özenli-özverili çabalarıyla müzeye dönüştürüldü. Yapının çevresinin yeniden düzenlenmesi ve anlamlı bir bütünlüğe kavuşturulmasının ardından, 9 Nisan 2007 Sinan’ı anma gününde müze resmi olarak açıldı. “Müze Ev” içindeki yaşam kültürü, üretim kültürü, bunun için kullanılmış birimler, çok farklı bir yaklaşımla gezenlere sunuluyor. Müze içinde  “düz müze anlayışını” aşan farklı bir ortam ortaya çıkarılıyor. Kitaplık, arşiv, sergi, dinlenme, toplantı mekânları ve açık,  yarı açık alanlarıyla devingen bir etkinlikler merkezi hedefleniyor.

9 Nisan 2007 tarihinde açılışı yapılan Mimar Sinan Müze Evi

Mimar Sinan Eserleri Eskiz Yarışması
Yarışmaya katılan eskizleri görmek için tıklayınız
ÇEKÜL Vakfı’nın, Sinan’a Saygı Projesi kapsamında düzenlediği  toplumsal bilinç oluşturma çabaları, Sinan’a Saygı Gezileri’nin ardından, Mimar Sinan Eserleri Eskiz Yarışması ile boyutlandı. Yarışma ve ardından gerçekleşen sergiler, Sinan’ın eserlerini görünür kılmayı, toplumla buluşturmayı ve Sinan’ın simge değerinden yararlanarak tarihi miras için yurt genelinde kamu bilinci oluşturmayı amaçladı. 15 Haziran-30 Eylül 2003 tarihleri arasında düzenlenen yarışmaya yetmiş beş eskiz katıldı. Yarışmaya katılan tüm eserler, ilk önce Mimar Sinan’ın yaptığı İstanbul’daki  Tophane-i Amire binasında, ardından Harbiye’deki Yapı-Endüstri Merkezi’nde, Antalya Mimarlar Odası’nda, Ağırnas’ta, Kayseri’de ve Ankara Mimarlar Odası’nda sergilendi. 

ÇEKÜL YDK Üyesi Devrim Yaman tarafından tasarlanan Mimar Sinan Eserleri Eskiz Yarışması afişi

MSGSÜ Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi'nde Aralık 2003'te açılan Mimar Sinan Eserleri Eskiz Yarışması Sergisi

Ağırnas Yaz Çalışmaları
2006 yılı Temmuz ayında Ağırnas’ta, MSGSÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü ve ÇEKÜL Vakfı Gençlik Birimi’nin işbirliğiyle, Heykel Bölümü öğrencilerinin yöresel mimari değerleri incelediği ve bu değerleri kendi özgün çalışmaları ile yeniden yorumladıkları, Sinan’a Saygı Projesi’ne kalıcı eserler oluşturarak katkıda bulundukları bir yaz çalışması gerçekleştirildi. Ağırnas Yaz Çalışması öncesinde, projeye katılacak öğrenciler için ÇEKÜL Vakfı’nın düzenlediği Mimar Sinan’ın mimarisinin tanıtıldığı sunumlara ve  İstanbul ve Trakya’da Mimar Sinan Eserleri Gezileri’ne katıldılar. 

Ağırnas Yaz Çalışması Afişi

Tolga Balcı’nın tasarladığı Mimar Sinan imzası önde... Arkada onarılarak Ağırnas Belediyesi ve ÇEKÜL Kapadokya Bölge Koordinatörlüğü olarak kullanılan eski ilkokul binası...

İstanbul’daki hazırlıkların ardından, on heykel bölümü öğrencisinden oluşan grup  Ağırnas’ta metal ve taş heykeller ile Mimar Sinan’ı ve mimarlık anlayışını yorumladılar. On beş günlük çalışmanın ardından bitirilen heykeller Ağırnas Belediyesi’nin bahçesine yerleştirildi. Heykel bölümü öğrencilerinin çalışmalarına paralel olarak, Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden şehir bölge planlama bölümü öğrencileri Ağırnas Yaz Çalıştayı’nı gerçekleştirdiler. Bu çalışmalar, Ağırnas Koruma Amaçlı İmar Planı’na altlık oluşturuyor. “Ağırnas’ta Yaz Çalışması”, Sinan’a Saygı Projesi süresince ÇEKÜL Vakfı tarafından sürekli vurgulanan “her seviyede toplumsal bilinç ve işbirliği” prensibinin hayata geçirildiği önemli bir kilometre taşı oldu. Türkiye’nin farklı coğrafyalarındaki üniversitelerin öözellikle mimarlık, şehircilik, tarih, sanat tarihi, arkeoloji gibi bölümlerinin, gezi, yaz okulları ve farklı programlarla yerleşmeyi araştırma istekleri, daha şimdiden Ağırnas’ı bir kültür-tarih-sanat merkezi haline dönüştürmeyi başladı.

Mimar Sinan Eserleri İstanbul ve Trakya Gezi Haritaları
Sinan’a Saygı Projesi’nin ilk adımı olarak başlayan Sinan’a Saygı Gezileri, 2006 yılı içinde yeni bir boyut kazandı. ÇEKÜL Bölge Temsilcileri’nin desteğiyle Mimar Sinan Envanteri’nin ölçeğini İstanbul’dan Anadolu’ya, Trakya’ya, ve ulusal sınırlar dışına taşındı. Sinan’ın eserlerini sistemli olarak fotoğraflanmaya, günümüzdeki durumlarını belgelenmeye devam ederken, on beş yıllık Mimar Sinan Envanteri birikimi de gezi haritalarına dönüşmeye başladı. İlk olarak, Mimar Sinan Eserleri İstanbul Gezi Haritası ve Mimar Sinan Eserleri Trakya Gezi Haritası 2007 yılı başında yayımlandı.

Sinan’a Saygı Projesi Gönüllüleri, İstanbul Haritası hazırlığı için Büyükçekmece Köprüsü’nde...

Sinan’a Saygı Projesi Gönüllüleri, Trakya Haritası hazırlığı için Edirne’de...

ÇEKÜL Vakfı’nın Mimar Sinan Envanteri birikimi bilimsel yayınlara da dönüştürülerek, akademik platforma taşınıyor. ÇEKÜL Vakfı Sinan’a Saygı Projesi ekibi, 2007 Eylül ayında gerçekleşecek Tarihsel Miras Üzerine Çalışmalar Uluslararası Sempozyumu’nda  (International Symposium Studies on Historical Heritage) İstanbul’daki Mimar Sinan Eserleri’nin günümüzdeki durumunu inceleyen bir makale (Current Conditions of Sinan’s Architectural Heritage in İstanbulİstanbul) ile katılacak. Projenin gelinen aşamasında Mimar Sinan Gezi Haritaları serisi Anadolu, Balkanlar ve Ortadoğu ile sürdürülerek, Osmanlı’nın Sinan sınırlarını çizilecek.

Mimar Sinan Eserleri Trakya Gezi Haritası'nın ön yüzü

Mimar Sinan Eserleri Trakya Gezi Haritası'nın arka yüzü

Sinan’a Saygı Kitaplığı
Proje kapsamında yürütülen envanter çalışmaları için gerekli bilimsel kaynakların toplanması ile başlayan süreç, ÇEKÜL Vakfı Bilgi Belge Merkezi’nin içinde yer alan Sinan’a Saygı Kitaplığı’nın da çekirdeği oldu. 2007 yılına kadar ve bu yıl içinde yapılan satın alımlarla, Mimar Sinan ve eserleri üzerine mevcut literatürün büyük bir kısmını oluşturan 100 den fazla kitap ve Sinan özel sayısı dergiler Sinan’a Saygı Kitaplığı’nda toplandı. Sinan’a Saygı Kitaplığı akademisyenlerin, ilgili fakülte öğrencilerinin ve amatörce konuyla ilgilenenlerin kullanımına haftaiçi hergün açık. Sinan’a Saygı Kitaplığı’nda eksik olan nadir kitapların alımı için desteklerinizi bekliyor.

Sinan’a Saygı Internet Sitesi
2006 yılında Sinan’a Saygı Projesi’nin önemli bir aşaması olarak hayata geçirilen www.sinanasaygi.org internet sitesi hem projenin sesi, hem sanal ortamda Sinan Gezi Haritaları’nın adresi haline geldi. Ziyaretçilerin katkılarıyla genişlemesi hedeflenen sitede, Mimar Sinan eserlerini yazılı anlatımlar, fotoğraflar ve eskizler ile tanımak mümkün. Mimar Sinan Eserleri Gezi Haritaları yayınlanmalarının ardından internet sitesi üstünden de ulaşılabilir hale getirildi.
 
Gezi haritaları bu internet sitesi üzerinden ücretsiz olarak sipariş edilebiliyor. Şubat 2007 tarihinde yayına geçmesinden itibaren www.sinanasaygi.org internet sitesi günlük 150 ziyaretçi  ortalamasına ve toplam 35.000 ziyaret sayısını geçti. Internet sitesine bağlı olarak kurulan e-posta grubu hem bir elektronik haberleşme kanalı hem de bir tartışma platformu oldu. Sinan’a Saygı İletişim Grubu içinde, güncel haberlerden yola çıkılarak Sinan’ın mimarlık mirası da tartışılıyor, Mimar Sinan eserleri ve kaynakçası ile ilgili bilgi alışverişi yapılıyor. Sinan’a Saygı Projesi’nin önemli bir aşaması olarak hayata geçirilen internet sitesi artık projenin gündem yaratan sesi haline geldi.

Sinan’a Saygı Fotoğraf Yarışması
Sinan, dünya durdukça, eserlerini gören aklı selim sahiplerinin, çabasının ciddiyetini göz önünde bulundurarak ona insaf ile bakacaklarını umuyor... Günümüzde ona insaftan daha çok hayranlıkla bakıldığını ve hayırlı duaların yanı sıra deklanşörlere dokunan parmaklarla da anıldığını göstermek amacıyla 15 Aralık – 28 Şubat tarihleri arasında bir fotoğraf yarışması düzenlendi.

"Sinan'ın Ardından Bakmak" Fotoğraf Yarışması Kataloğu'nu görmek için tıklayınız

İstanbul, Kayseri, Sofya, Edirne, Van ve Şam'ı içine alan çok geniş bir 'Sinan coğrafyası'ndan 210 katılımcının 419 farklı eserle hayat verdiği yarışmada, "Sinan ve Yaşam", "Korunamayan Sinan” ve "Kubbelerin Mimarı” başlıkları altında üç ayrı kategori bulunuyordu. 11-21 Mart 2008 tarihleri arasında internet üzerinden herkese açık oylamayla değerlendirilen yarışmanın ödül töreni 27 Mart 2008 tarihinde Ayasofya Müzesi’nde gerçekleştirildi. Katılımcıların eserlerinden oluşan bir seçki önce Ayasofya Müzesi’nde ardından Ağırnas ve Edirne’de sergilendi. Yarışmaya katılan 415 adet fotoğraf da halen dijital ortamda Sinan'a Saygı internet sitesinin fotoğraf galerilerinde görülebilmekte.

TEŞEKKÜR

Mimar Sinan eserlerine sahip çıkarak günümüze ulaşmasını sağlayan tüm duyarlı insanları ve çalışmalarıyla bu konuda önemli bir kaynakça ortaya çıkarmış sayısız araştırmacıyı saygıyla anıyoruz. Bilinmelidir ki onların geçmişteki özverili çabaları olmasa, “Sinan’a Saygı” başlığı altında yaptığımız çalışmalar bu noktaya gelemezdi.

www.sinanasaygi.org sitesinin hazırlanması sırasında desteklerini esirgemeyen Tradesoft’a bizimle aynı heyecanı paylaşarak projeye katılan Sevil Albayrak, Tolga Balcı, Önder Boyacı, Y. Metin Keskin, Yalçın Korkmaz, Yusuf Örnek, Gökhan Tan ve ÇEKÜL ailemize şükranlarımızı sunarız.