Mimar Sinan'ı Andık mı?

Tarih: 16 Nisan 2006  Kaynak: Milliyet Gazetesi
http://www.milliyet.com.tr/2006/04/16/pazar/yazalt.html

Ahmet Turhan Altıner

Şehr-i İstanbul'un siluetini bir binayla yaratabilmiş olan Mimar Koca Sinan'ın testusuna buyur ola bu hafta

İstanbul 2010 yılı Avrupa kültür başkenti seçilmiş. Başarı büyük ve ironik. Toplam 972 mahalleden oluşan 15 milyonluk İstanbul'un sadece 15'te biri 2 bin 500 yıllık, gerisi sadece 30 yaşında... Gepegenç İstanbul'un nüfusu sanırım 2010 yılında 20 milyonu geçecek, 22'ye dayanacak... Bu nüfusla İstanbul Avrupa'nın sadece kültür başkenti değil, büyük bir ülkesi haline gelecek... Bugün bu çok hazin konuya derinlemesine girmeyeceğim. Sadece soruyorum. Yaşamakta olduğumuz kültür yamyamlığının 2010 yılı durağında bugün yüzde ancak 6'sı belli belirsiz yaşamakta olan İstanbul'dan ne kalmış olacak? İnanmak istiyorum ki hiç olmazsa İstanbul'un mimarı Koca Sinan'ın eserleri korunabilmiş olsun... İnşallah 2020'ye geldiğimizde perişan haldeki Süleymaniye külliyesi ve çevresinin tamiri bitebilmiş olsun... İroniler başkenti İstanbul'un trajikomik enstantanelerinden biri de cılız hatırlama bitkinlikleri (pardon, ben etkinlik yerine artık bitkinlik diyorum)...
9 Nisan'dan bugüne Mimar Sinan'ı anmaya çalışıyoruz. Bazımız onun Süleymaniye Camii'nin külliyesinde yer alan türbesinde... Bazımız Erciyes'in eteğinde Mimar Sinan'ın doğduğu köy olan Ağırnas'ta... Küçük küçücük adımlarla... Mimar Sinan'ı andık mı, söyleyin bana... Medyada ne denli yer aldı? Geçenlerde biri, "O kadar deprem oluyor, Süleymaniye'ye neden bir şey olmuyor?"diye sormuştu. 18'inci yüzyıldan, Evliya Çelebi'nin ağzından yanıtlamaya çalışacağım. "Bütün Osmanlı ülkesinde ne kadar usta mimar, yapıcı, amele, taş yontucu ve mermerci varsa topladı... Üç bin esir, tam üç sene çalışarak temelini yerin dibine indirdiler... Ta bu derece yerin dibine varıncaya kadar yapılan kazıdan sonra, oradan temeline rıhtım yapıp üç senede bina toprak üstüne çıktı. Bir sene o hal üzerine bırakıldı... Dört tarafındaki duvarları kubbe kemerlerine varıncaya kadar üç senede bitirdiler. Sonra dört ayak üzerine sağlam ve yüksek bir kubbe yaptılar..." Şehr-i İstanbul'un siluetini bir binayla yaratabilmiş olan Koca Sinan'ın Süleymaniye'si testusuna birkaç soru ilavesiyle buyur ola bu kez de...

1- Belleğimizdeki İstanbul siluetini Mimar Sinan yaratmıştı. Mimarlığının, mühendisliğinin ve süsleme sanatçılığının yanı sıra şehir tasarımcısı da olduğunu iddia edebileceğimiz Mimar Sinan'ın elinde İstanbul, özellikle Süleymaniye'nin kubbe tasarımıyla deniz dalgalarını andıran muhteşem ve hareketli bir siluete sahip olmuştu. Başka hangi mimarlık öğesi bu siluetin önemli etmenidir?
a. Onun sadece bir cami değil kente ve kültüre sahip çıkan bilimsel ve toplumsal bir külliye oluşu.
b. Yedi tepeli İstanbul'un üçüncü tepesinde yer alması.
c. Süleymaniye Külliyesi'nin dört minaresi var. Bunlardan kubbeye yakın olan ikisi daha uzun, üçer şerefeli; kuzeydeki diğer ikisi daha kısa ve ikişer şerefeli... Bence, Mimar Sinan bu minareleri kubbelerle dalgalanan siluete uyum göstersin diye kuzeydeki ikiliyi daha kısa yapmış.
d. Hepsi. Süleymaniye silueti, bir cami olmaktan çok yapı haline gelmiş bir sosyal düşünce, bütün bir tarihi içeren bir sembol.

2- Mimar Koca Sinan'ın sermimar olarak başında olduğu ve imparatorluktaki bütün kamu yapılarının sağlam, sağlıklı ve güzel yapılmasından sorumlu mimarlık örgütünün adını kestirebilecek misiniz acep?
a. Türkiye Mimarlar Odası
b. Hassa Mimarları Ocağı
c. Osmanlı Mühendis ve Mimarları Cemiyeti
d. Hendese-i Mülkiye

3- 1537'de mimarbaşı tayin edilen Mimar Sinan, ömrünün sonuna kadar 477 esere imza attı. Osmanlı yeniçeri teşkilatının bir parçası olan Hassa Mimarları Ocağı'nın başı olarak mimarlık hizmetlerini geliştirdi ve kurumsallaştırdı. Hassa mimarbaşı neden sorumluydu?
a. Devletin bütün binalarından ve onarımından
b. Piyasadaki inşaat malzemesi fiyatlarından
c. Bütün inşaattan (izin, proje, kontrol, ruhsat dahil)
d. Hepsi

4- Mimar Sinan'ın elimizde bir resmi dahi yok. İddiaya göre üstteki resim Dublin'de bir müzede bulunan bir Süleymanname'nin içindeki minyatürden. Koca Sinan'ın elinde bulunan cetvelin Osmanlı'da adı neydi?
a. Zira b. Çünkü
c. Niçun d. Binaenaleyh

5- Süleymaniye Külliyesi yedi yılda tamamlanmış. Külliyenin yapımında ilk iş olarak inşa edilen tesis hangisiymiş?
a. Yatakhane b. Hastane
c. Kütüphane d. Hamam

6- Bezeme açısından Süleymaniye çok süslü bir yapı değil. Mihrap duvarındaki çiniler İznik'ten. Peki, vitraylar hangi ustanın eseri?
a. Frank Lloyd Wright
b. Matrakçı Nasuh
c. Sarhoş İbrahim
d. Karahisarlı Şemsettin Ahmet

7- 1557'de, Süleymaniye Külliyesi'nin açılış merasiminin en önemli olgusu neydi?
a. Kanuni Sultan Süleyman "Bu bina eylediğin beytullahı sıdku safa ve dua ile sen açmak evladır"sözleriyle mimarı onurlandırarak külliyenin açılışını ona yaptırmıştı.
b. Sinan ise hünkara, "Hattat Karahisari bu camii hatları ile tezyin ederken gözlerini kaybetti, kör oldu. Bu şerefi ona bahşedelim"demişti. Açılışı Hattat Karahisari'ye yaptırdılar.
c. Kanuni, açılışı tarikatlardan birinin şeyhine yaptırmıştı.
d. Kanuni, açılışı davetli Fransa kralıyla birlikte yapmıştı.

8- Osmanlı'da sultan camilerinin içindeki küçük mezarlıklara sultanın çevresi ve yüksek bürokratlar gömülüyordu. Koca Sinan, Kanuni Sultan Süleyman'a saygısızlık etmemek için kendisi için inşa ettiği türbeyi cami mezarlığının dışına mütevazı ölçülerle yapmıştı. Bu cami mezarlıklarına ne ad veriliyor?
a. Taziye b. Hazine
c. Hazire d. Mersiye

Yanıtlar: 1) d, 2) b, 3) d, 4) a, 5) d, 6) c, 7) b, 8) c.

Diğer haberler